Ποιήματα, φύλλα εργασίας, δραστηριότητες για να γνωρίσουμε τον Μάρτιο και να καλωσορίσουμε την Άνοιξη
Στο παρόν άρθρο τα παιδιά θα γνωρίσουν τον μήνα Μάρτιο και μέσα από δραστηριότητες και φύλλα εργασίας, θα εξοικειωθούν με χρονικές έννοιες και έθιμα, θα εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους και θα αναπτύξουν την φωνολογική τους ενημερότητα.
Η παιδαγωγός ξεκινά το αφιέρωμα στον μήνα Μάρτιο με την ανάγνωση του ακόλουθου ποιήματος:
Είμαι ο Μάρτιος
Επιτρέψτε μου να σας συστηθώ,
ο Μάρτιος είμαι εγώ.
Τρίτος στου χρόνου τη σειρά,
πρώτος όμως, στην ανοιξιάτικη χαρά.
Την πρώτη μέρα μου συνηθίζεται μεγάλοι και παιδιά,
κόκκινη και λευκή κλωστή δεμένη στο χέρι να φορούν.
Κάπως έτσι οι παλιοί μας διηγούνταν,
από τον δυνατό ήλιο ότι θα προφυλαχτούν.
Όπως τα γράμματά μου είναι όλα διαφορετικά,
οι μέρες μου δεν μοιάζουν μεταξύ τους.
Βροχή θα έχω να ποτίζονται τα σπαρτά,
ή ήλιο για να απολαμβάνουν τη ζωή τους.
Αν και έχω άστατο καιρό,
τελικά καθόλου δε μας νοιάζει αυτό.
Με κάθε ευκαιρία κάτι έχω να γιορτάσω,
την Επέτειο του ’21 και τη Σαρακοστή δε θα ξεχάσω.
Την Άνοιξη καλωσορίζω δυο φορές.
Μια φορά όταν στου χρόνου τον χορό θα μπω
και μια στο τέλος, όταν η νύχτα ίση διάρκεια θα έχει
με τη μέρα που τόσο πολύ αγαπώ.
Μετά την ανάγνωση του ποιήματος η παιδαγωγός ζητά από τα παιδιά να αναφέρουν σκόρπιες λέξεις, που θυμούνται από αυτό. Τις γράφει σε ένα χαρτί και γύρω από αυτές, ζωγραφίζουν ελεύθερα ανοιξιάτικα θέματα.
Αξιοποιεί περαιτέρω την αφίσα «ΜΑΡΤΙΟΣ» που παρέχεται για να δώσει τις ακόλουθες πληροφορίες και να παίξει ανάλογα παιχνίδια:
- Ο Μάρτιος είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης και ο τρίτος στη σειρά του χρόνου.
- Ο ερχομός της άνοιξης γιορτάζεται δύο φορές μέσα στον μήνα. Επίσημα, καλωσορίζουμε τη συγκεκριμένη εποχή με στις 21, με την εαρινή ισημερία, τότε που η ημέρα έχει ακριβώς ίση διάρκεια με τη νύχτα. Για να εξηγήσει την εαρινή ισημερία και την έννοια του ίσου, παίζουν το ακόλουθο παιχνίδι:
Παίζουμε εαρινή ισημερία;
Στο πάτωμα η παιδαγωγός τοποθετεί μία κορδέλα τεντωμένη. Στη μία πλευρά της τοποθετεί έναν ήλιο και στην άλλη, ένα φεγγάρι. Έπειτα, τα παιδιά μοιράζονται και τα μισά στέκονται από τη μεριά του ήλιου και τα άλλα μισά από την μεριά του φεγγαριού, εκπροσωπώντας κατά κάποιο τρόπο τις ώρες. Αναφέρει ότι τον χειμώνα οι ώρες που έχουμε νύχτα είναι πιο πολλές και το αντίθετο συμβαίνει το καλοκαίρι. Αντίστοιχα, για να τους δείξει τι εννοεί, μετακινεί περισσότερα παιδιά στη μία ή την άλλη πλευρά.
Η άνοιξη είναι η εποχή που συμβαίνουν πολλές αλλαγές στη φύση. Τα φύλλα πρασινίζουν και τα λουλούδια ανθίζουν. Την εποχή αυτή, θα φυτέψουμε σποράκια και θα τα δούμε να μεγαλώνουν. Είναι έτσι, μια ευκαιρία τα παιδιά να διδαχτούν ή να θυμηθούν τα χρώματα και προτείνεται το εξής:
Μια πράσινη μέρα
Αφιερώνουν μια μέρα στο πράσινο χρώμα. Η παιδαγωγός ζητά από τα παιδιά, αν είναι εφικτό, να φορέσουν κάτι που να έχει πράσινο χρώμα και να φέρουν πράσινα φύλλα από τις γλάστρες του σπιτιού τους. Συζητούν για τα διαφορετικά πράσινα και τον ρόλο του μαύρου και του λευκού για τη δημιουργία των αντίστοιχων σκούρων και ανοιχτών αποχρώσεων. Τις δημιουργούν με νερομπογιές ή τέμπερες, βάφουν τα φύλλα τους με αυτές και αφήνουν τα αποτυπώματά τους σε ένα μεγάλο χαρτί, φτιάχνοντας έτσι μια ανοιξιάτικη αφίσα με πράσινα φύλλα. Τέλος, καταγράφουν όσο το δυνατόν περισσότερα πράσινα αντικείμενα μπορούν να σκεφτούν, παρατηρώντας την τάξη τους ή τον κήπο του σχολείου τους.
- Ο Μάρτιος ονομάζεται και Ανοιξιάτης, Φυτευτής ή Βλάσταρος. Τα παιδιά προβληματίζονται γιατί του έχουν δοθεί αυτά τα ονόματα.
- Ένα άλλο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου μήνα, είναι ο άστατος καιρός. Για το συγκεκριμένο θέμα, υπάρχουν πολλές παροιμίες με πιο γνωστές: «Μάρτης είναι χάδια κάνει. Πότε κλαίει, πότε γελάει». «Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης». «Αν δώσει ο Μάρτης και κακιώσει μες στα χιόνια θα μας χώσει». «Αν δώσει ο Μάρτης δυο νερά και ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνο το ζευγά που’ χει πολλά σπαρμένα». Πολλοί επίσης, άνθρωποι πιστεύουν ότι ανάλογα με τον καιρό που θα κάνει τον μήνα Μάρτιο, μπορούν να προβλέψουν και τον αντίστοιχο των υπόλοιπων μηνών. Τα παιδιά θυμούνται τις διαφορετικές καιρικές συνθήκες (π.χ. ηλιοφάνεια, βροχή, χιόνι, αέρας). Συζητούν περαιτέρω γιατί είναι σημαντικό για τη φύση, ο συγκεκριμένος μήνας να έχει πολλές βροχούλες («Μάρτη έβρεχε; Θεριστής χαιρότανε»). Με την ευκαιρία εξηγείται γιατί μικροί και μεγάλοι συνηθίζεται να φορούν ένα μαρτάκι στο χέρι τους, δηλαδή μία κόκκινη και λευκή κλωστή τυλιγμένες μεταξύ τους.
Ο ανοιξιάτικος καιρός
Ακούγοντας την Άνοιξη του Vivaldi (https://www.youtube.com/watch?v=l-dYNttdgl0) το κάθε παιδάκι προσπαθεί να αναπαραστήσει με το σώμα του διαφορετικές καιρικές συνθήκες χορεύοντας. Η παιδαγωγός μαντεύει τι καιρό δείχνουν.
- Ο μήνας Μάρτιος έχει πολλές γιορτές και σημαντικά γεγονότα, που τα παιδιά θα γνωρίζουν μέσα από αφιερώματα κατά τη διάρκεια των ημερών του. Κατά κάποιον τρόπο η παιδαγωγός τους αναφέρει πόσα πράγματα θα κάνουν στον μήνα αυτόν, ξεκινώντας από την Καθαρά Δευτέρα και το πέταγμα του χαρταετού, την έναρξη της Σαρακοστής (Λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή;), τον εορτασμό της Εθνικής Επετείου της Έναρξης της Επανάστασης του 1821 και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Φύλλα εργασίας
Αφού συζητήσει με τα παιδιά, η παιδαγωγός τους δίνει να συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας που έχει θέμα τον μήνα ΜΑΡΤΙΟ. Κυκλώνουν τις σωστές απαντήσει και στα πλαίσια ζωγραφίζουν μια μελισσούλα, ένα λουλούδι και έναν χαρταετό.
Το 2ο φύλλο εργασίας αφορά σε γραφοκινητικές δεξιότητες και ενισχύει τη φωνολογική ενημερότητα των παιδιών. Επιπρόσθετα, μπορούν να σκεφτούν λεξούλες που αρχίζουν από το κάθε γράμμα της λέξης «Μάρτιος» και ακολούθως να επιλέξουν κάποιες από αυτές για να δημιουργήσουν μαζί ανοιξιάτικες, αστείες ιστορίες.
Τραγούδια για τον Μάρτιο
Μάρτιος. Ορφέας Περίδης: https://www.youtube.com/watch?v=GPoI-ngB3Sg
Ο Μάρτης, Μάρτης μίλησε. Παντελής Θαλασσινός: https://www.youtube.com/watch?v=_DMUOFTzhus
Μάρτιος. (στίχοι: Ρένα Καρθαίου) : https://www.youtube.com/watch?v=pt0YJeiU7f4
Το τραγούδι του Μάρτη. 12 μήνες τραγούδια: https://www.youtube.com/watch?v=2scBPPTr1Uw
- Ενδιαφέρον έχει και το βίντεο: Μαθαίνοντας για το Μαρτάκι. Μικροί εξερευνητές https://www.youtube.com/watch?v=Gl7p55rHAIA
Και κάτι ακόμα!
Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα της Ελλάδας με ρίζες από την αρχαιότητα είναι τα ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ. Σύμφωνα με αυτό, κάθε 1η του Μάρτη, τα παιδιά που πήγαιναν σχολείο συνήθιζαν να γυρίζουν στα σπίτια των γειτόνων, κρατώντας ένα ομοίωμα χελιδονιού και να τραγουδούν τα κάλαντα της άνοιξης, καλωσορίζοντας έτσι τη συγκεκριμένη εποχή, καθώς επίσης και τον ερχομό των χελιδονιών.
Κάθε τόπος της Ελλάδας έχει και τα δικά του ανοιξιάτικα κάλαντα.
Τα παιδιά μπορούν να ακούσουν τα ακόλουθα:
Χελιδόνα έρχεται. https://www.youtube.com/watch?v=KQ53oEAXVTc
Χελιδόνι πέταξε. https://www.youtube.com/watch?v=51gC0mQQQsM
